Những sĩ quan diều hâu: Một thách thức đối mvới Trung Quốc

La Viện đã từng lớn tiếng vu khống Việt Nam gây hấn ở biển Đông.

Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) đang sẵn sàng chiến tranh với những trang bị mới và sự quyết liệt ngày càng gia tăng. Điều đó gây nguy hiểm cho các nước láng giềng như Nhật Bản, Việt Nam và Philíppin.

Chính phủ Trung Quốc vừa yêu cầu tiến hành các cuộc đàm phán với Nhật Bản về những tranh chấp giữa hai nước này xung quanh chủ quyền quần đảo Điếu Ngư/Senkaku trên biển Hoa Đông, nhưng các quan chức quân sự cấp cao Trung Quốc lại thể hiện những phản ứng tham chiến quyết liệt hơn. Theo báo Bưu Điện Hoa Nam Buổi sáng (Hồng Công) số ra ngày 28-10-2012, giới phân tích cho rằng những sĩ quan có quan điểm diều hâu thực sự là thách thức đối với các nhà lãnh đạo sắp lên nắm quyền tại Trung Quốc.

Viên tướng diều hâu La Viện đã tuyên bố tại một diễn đàn với sự tham dự của nhiều học giả hồi tháng trước ở Thâm Quyến rằng một quốc gia mà không có tinh thần chiến tranh là một quốc gia không có khát vọng. Trong khi đó các quan chức ở Bắc Kinh vẫn tiếp tục kêu gọi thương lượng. Thiếu tướng La Viện đã nói về việc: triển khai hàng trăm tàu cá nhằm chiến đấu trong một cuộc chiến dân quân hàng hải, biến những hòn đảo không có người ở thành những địa điểm nằm trong phạm vi ném bom; xé tan những thỏa thuận từ thời Chiến tranh Thế giới thứ hai và chiếm lại lãnh thổ hiện đang thuộc quyền kiểm soát của Nhật Bản nhưng từ lâu Trung Quốc đã tuyên bố thuộc chủ quyền của mình.

Những phát biểu của Tướng La Viện phản ánh một thách thức đối với ban lãnh đạo Trung Quốc là giới quân sự đang ngày càng gia tăng mong muốn thúc đẩy giới hạn chính thức của Đảng Cộng sản Trung Quốc cầm quyền đối với các mối quan hệ ngoại giao, tuyên bố lãnh thổ và thậm chí là cải cách chính quyền. Đó là một thách thức cần phải xử lý thận trọng nếu như tiến trình chuyển giao quyền lực lãnh đạo 10 năm mới diễn ra một lần của Đảng Cộng sản Trung Quốc sắp tới diễn ra suôn sẻ với danh tiếng toàn cầu của Trung Quốc và sự tín nhiệm của Đảng Cộng sản Trung Quốc đều được đảm bảo.

Được ủng hộ bởi thực tế hiện là nước có ngân sách quốc phòng lớn thứ hai thế giới sau Mỹ, Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) đang sẵn sàng chiến tranh với những trang bị mới và sự quyết liệt ngày càng gia tăng. Điều đó gây nguy hiểm cho các nước láng giềng như Nhật Bản, Việt Nam và Philíppin. Tất cả các nước này đều liên quan đến tranh chấp lãnh hải, lãnh thổ với Trung Quốc tại các khu vực giàu tài nguyên dầu mỏ, thúc đẩy Mỹ tăng cường thêm nhiều tài sản quân sự đến khu vực. Chỉ huy lực lượng này sẽ là thế hệ các nhà lãnh đạo quân sự mới tiếp quản quyền lực cùng thời điểm với các nhà lãnh đạo chính trị thế hệ mới.

Có tới 7 thành viên Quân ủy Trung ương - cơ quan quyền lực tối cao chỉ huy PLA - là quân nhân và sắp về hưu. Những thành viên của Quân ủy Trung ương khóa mới được dự đoán là những người sẽ đòi hỏi tiếng nói lớn hơn trong việc đưa ra những quyết sách và lập trường cứng rắn hơn trong những cuộc tranh chấp với các nước láng giềng của Trung Quốc.

Trong khi sự chỉ huy toàn diện của Chủ tịch Hồ Cẩm Đào đối với các lực lượng vũ trang đã từng có thời điểm bị nghi ngờ, thì người kế nhiệm của ông Hồ Cẩm Đào - đương kim Phó Chủ tịch Tập Cận Bình - có thể sẽ có khoảng thời gian chỉ huy các sĩ quan dễ thở hơn bởi các mối quan hệ gần gũi hơn với nhiều nhân vật quân sự cấp cao thuộc phe Thái tử - những người có quan hệ với các nhà lãnh đạo lão thành sáng lập Đảng Cộng sản Trung Quốc.

Tập Cận Bình có thể phải chờ đợi. Chủ tịch Hồ Cẩm Đào nhiều khả năng sẽ tìm cách nắm chức Chủ tịch Quân ủy Trung ương thêm 2 năm nữa giống như người tiền nhiệm Giang Trạch Dân đã làm. Bên cạnh đó, 5 sĩ quan cấp cao được coi là trung thành với Hồ cẩm Đào đã được thăng chức lên các vị trí hàng đầu, như Tư lệnh Không quân, Tổng Tham mưu trưởng PLA… Điều đó có nghĩa là họ sẽ có chân trong Quân ủy Trung ương khóa mới vào tháng tới.

Về mặt chính thức, Trung Quốc tán thành triết lý “trỗi dậy hòa bình” nhấn mạnh hành động phòng thủ quân sự và giải pháp thương lượng các tranh chấp. Tuy nhiên, thế hệ mới nhất các tàu chiến, tàu ngầm, máy bay chiến đấu và sự phát triển tàu sân bay của PLA đã thể hiện khả năng tiến hành các chiến dịch “xa nhà”.

Các sĩ quan có quan điểm diều hâu như La Viện có nhiều “khán giả” theo dõi rộng rãi trong PLA và trong lòng công chúng đang ngày càng gia tăng kêu gào về chủ nghĩa dân tộc và mất bình tĩnh với một đảng cầm quyền bị xem là hay thổi phồng, thờ ơ lãnh đạm và tham nhũng. Tướng La Viện, người có cha đẻ là một sĩ quan an ninh cấp cao của Mao Trạch Đông, đã nhiều lần công khai đặt câu hỏi về tính đúng đắn của thuyết “sự trỗi dậy hòa bình” và cảnh báo rằng thuyết này không ngăn chặn Trung Quốc sử dụng vũ lực để đòi các lợi ích của mình. Quan điểm của họ đã tìm được những khán giả sẵn sàng ủng hộ thông qua các cuốn sách, các trang web và thậm chí là cả truyền thông Nhà nước Trung Quốc.

Denny Roy, một chuyên gia về quân sự Trung Quốc và là nghiên cứu viên cấp cao thuộc Trung tâm Đông-Tây ở Haoai nhận định rằng có một “cuộc chiến đấu gay go giữa Đảng Cộng sản Trung Quốc và PLA. Đảng Cộng sản Trung Quốc có lẽ không muốn làm ra vẻ cố gắng kiềm chế một lập trường dân tộc chủ nghĩa đang ngày càng được thể hiện phổ biến bởi một nhân vật quân sự, điều có thể làm chuyển hướng sự giận dữ của công chúng vào các nhà lãnh đạo dân sự”.

PLA với 2,3 triệu quân nhân về mặt kỹ thuật là ngôi nhà quân sự của Đảng Cộng sản Trung Quốc, về cơ bản trung thành với Đảng Cộng sản Trung Quốc hơn là với dân tộc Trung Quốc. Sứ mệnh chính của PLA là đảm bảo việc nắm giữ quyền lực của Đảng Cộng Sản Trung Quốc như nó đã từng làm năm 1989 trong vụ đàn áp đẫm máu những người biểu tình đòi dân chủ tập trung tại Quảng trường Thiên An Môn ở thủ đô Bắc Kinh.

Không có sĩ quan quân đội nào công khai thách thức sự kiểm soát của Đảng Cộng sản Trung Quốc. Tuy nhiên, một số người đã mắng nhiếc những quan chức tham nhũng và kêu gọi thực hiện một sắc lệnh chính trị cởi mở khiến các nhà lãnh đạo Đảng Cộng sản Trung Quốc phải lo lắng. Trong số những sĩ quan dũng cảm nhất có Tướng Lưu Á Châu, một nhân vật ủng hộ sự dân chủ lớn hơn.

Chiến lược gia quân sự kiêm sử gia Edward Luttwak ở Oasinhtơn, người có quan hệ cá nhân với Tướng Lưu Á Châu nhận xét: “Các sĩ quan cấp cao cảm thấy họ có quyền bày tỏ tiếng nói của mình bởi vì họ tin rằng sự tham nhũng của Đảng Cộng sản Trung Quốc đã nâng cao vị thế của PLA”.

Trong cuốn sách xuất bản năm 2009 mang tên “Giấc mơ Trung Quốc”, Đại tá Lưu Minh Phúc thuộc Đại học Quốc phòng Trung Quốc đã kêu gọi Trung Quốc lật đổ sự thống trị của Mỹ trong các mối quan hệ quốc tế, cho rằng Trung Quốc đã có một sự lựa chọn quyết đoán giữa việc trở thành một cường quốc xuất chúng đi tiên phong hoặc là một cường quốc “bị bỏ lại đằng sau và bị loại bỏ”.

Những quan điểm này đã được hưởng ứng trong một tác phẩm học thuật năm 2010 của Tướng Lưu Nguyên, con trai cố Chủ tịch Trung Quốc Lưu Thiếu Kỳ. Tướng Lưu Nguyên đã kêu gọi Trung Quốc gạt sang một bên sự kiềm chế và tiến hành chiến tranh trên nền tảng văn hóa hiện đại. Trong cuốn sách này, Thượng tướng Lưu Nguyên viết: “Những thứ liên quan đến chiến tranh là những thứ huy hoàng, tuyệt vời và thê lương nhất”.

Những yêu cầu phỏng vấn Tướng La Viện và 3 viên tướng họ Lưu nói trên (không phải họ hàng thân thích) đều đã bị từ chối.

Nhiều nhà quan sát đã phát hiện khoảng trống rất dễ nhận thấy giữa những quan điểm nổi bật hàng đầu và những thông báo khoa trương của các sĩ quan kiểu này - hầu hết dựa trên nền tảng học thuật - với những viên chỉ huy các đơn vị, những người nhận thức được nhiều hơn về các hạn chế của PLA, cũng như là những nhà lãnh đạo quân sự hàng đầu được coi là trung thành với Đảng Cộng sản Trung Quốc.

Sarah McDowall, một chuyên gia nghiên cứu về Trung Quốc thuộc Tạp chí Quốc phòng IHS Janes ở Anh, nhấn mạnh: “Tôi muốn nhấn mạnh rằng toàn bộ ban lãnh đạo Đảng Cộng sản Trung Quốc sử dụng quyền lực đưa ra quyết sách về các vấn đề an ninh quốc gia.

PLA đã thể hiện cho thế giới thấy một bộ mặt thân thiện hơn trong những năm gần đây, như các hoạt động phối hợp tuần tra chống cướp biển ở châu Phi, tham gia các hoạt động gìn giữ hòa bình của LHQ và cử một tàu bệnh viện tới vùng biển Caribê. Tuy nhiên, một vài hoạt động trong số này có thể nghiêng nhiều về việc kiểm tra khả năng hoạt động ngoài mặt trận xa hơn là hoạt động ngoại giao.

Tập Cận Bình, nhà lãnh đạo sắp tới của Trung Quốc, được coi là đại diện cho một chủ nghĩa dân tộc có chiều hướng mạnh mẽ mặc dù không cần phải gào thét. Các mối quan hệ của Tập Cận Bình với quân đội trở nên êm ả nhờ những năm nhà lãnh đạo này khoác quân phục trong vai trò Thư ký của cựu Bộ trưởng Quốc phòng Cảnh Tiêu từ năm 1979 đến năm 1982 – cũng như việc nhà lãnh đạo này là con trai của Tập Trọng Huân, một nhân vật nổi tiếng của Đảng Cộng sản và quân đội Trung Quốc.

Quân đội Trung Quốc sẽ tiếp tục thể hiện thế lực thống trị của họ thông qua số lượng lớn đại diện trong các cơ quan lớn. Lực lượng này sẽ có 251 đại biểu tham dự Đại hội 18 Đảng Cộng sản Trung Quốc, nhiều gấp 3 lần số đại biểu của tỉnh đông dân nhất Trung Quốc là Hà Nam. Ảnh hưởng của quân đội đã đảm bảo việc chi ngân sách khổng lồ cho các tài sản mới của lực lượng này, như chiếc máy bay chiến đấu tàng hình đầu tiên do Trung Quốc sản xuất mang tên J-20.

Chuyên gia McDowall cho rằng ảnh hưởng của PLA đã gia tăng trong những năm gần đây “là nhờ việc gia tăng phân bổ các nguồn lực cho PLA” và PLA có một tiếng nói hậu trường lớn trong tiến trình chuyển giao quyền lực chính trị trong năm nay. Trong khi đó, chuyên gia quân sự Denny Roy nhận xét: “Các quan chức quân đội cấp cao có thể cảm thấy rằng họ mềm yếu trong vòng kiềm tỏa và có thể phát biểu một cách liều lĩnh” khi đất nước có sự thay đổi về củng cố chính trị. Theo chuyên gia này, “đối với nhiều quân nhân Trung Quốc, những nhân vật nổi bật với tiếng nói liều lĩnh này là những người hùng yêu nước”.

TTXVN