Gioócgi Vinhem Phriđrích Hêghen (1770-1831) |
Duy: Chỉ có, hướng về. Tâm: cái phần
vô hình của con người. Do
đó, tâm là linh hồn, nên thường
nói là tâm hồn, tâm linh; tâm là tinh thần, là tư tưởng, ý thức. Vật: vật chất, tức là các thứ có
hình thể thấy được, cân đo được,
triết học gọi là những thực tại. (ảnh không liên quan đến bài viết)
-Duy tâm là chỉ lấy tinh thần làm chính yếu.
-Duy vật là chỉ lấy vật chất làm chính yếu.
Đây là hai chủ nghĩa triết học quan trọng nhất, có chủ
trương hoàn toàn đối lập nhau, như đen với trắng, nhưng cả hai đều có cùng một
mục đích là giải thích về vũ trụ và con người.
"Bông hồng nước Đức" - người mẫu Heidi Klum |
Chủ nghĩa Duy tâm chủ trương tinh thần có trước, vật
chất có sau, tinh thần độc lập vật chất và làm chủ vật chất. Chủ nghĩa Duy tâm
đưa đến sự nhìn nhận có Đấng Thượng Đế sáng tạo ra vũ trụ, con người và vạn
vật.
Chủ nghĩa Duy vật chủ trương vật chất có trước tinh
thần, có vật chất rồi mới có tinh thần, tinh thần là sản phẩm của vật chất và
vật chất quyết định tinh thần. Chủ nghĩa Duy vật đưa đến sự phủ nhận linh hồn,
phủ nhận Thượng Đế và các Thần linh, nên còn được gọi là chủ nghĩa Vô Thần.
Chủ nghĩa Duy tâm là một hệ thống triết học bao gồm
các quan điểm giải quyết vấn đề cơ bản của triết học theo hướng lấy tinh thần
làm chánh yếu: Tinh thần có trước, chi phối và điều khiển vật chất.
Các sự vật chỉ là biểu thị của tâm hay chính do tâm
sáng tạo nên hoàn toàn chịu ảnh hưởng của tâm. Vật chất chỉ có khi nào được tâm
biết tới.
Phật giáo nói rằng: “tất cả các pháp chỉ có ở bên trong cái tâm, không có pháp nào ở ngoài
cái tâm”. Đó gọi là Duy tâm, cũng gọi là Duy thức. (Pháp là các sự vật hữu hình hay vô
hình, miễn là qua giác quan mà nhận biết được hay là qua ý thức nghĩ tới được.
Vậy pháp là tất cả sự vật ở trong hay ngoài thế gian. Tâm thì nhóm khởi các
pháp, thức thì phân biệt các pháp. Tâm và thức tuy khác nhau nhưng đồng một
thể. Duy tâm bao gồm cả nhân và quả. Duy thức chỉ nói về nguyên nhân mà thôi.)
Lưng trần gợi cảm |
Chủ nghĩa Duy tâm phân ra làm hai khuynh hướng:
1. Duy tâm chủ quan: cho rằng thế giới bên ngoài chỉ là cảm giác, tri giác,
biểu tượng của ý thức cá nhân, không tồn tại ngoài ý thức.
2. Duy tâm khách quan: cho rằng mọi sự vật tồn tại không phải là ý thức cá
nhân, tức là không phải do chủ quan mà là một ý thức khách quan, thần bí, tồn
tại ngoài ý thức con người và độc lập với con người. Đó là Thượng Đế.
Một bức tranh phong cảnh của họa sĩ Đào Hải Phong |
■ Người
Duy tâm khách quan thì cho rằng sự vật chỉ tồn tại do một ý thức khách quan là
Thượng Đế.
Do đó, chủ nghĩa Duy tâm thường trực tiếp hay gián
tiếp gắn liền với tôn giáo, nên gọi là chủ nghĩa Duy linh (linh là linh hồn).
Con người có cái tâm hay linh hồn là chủ yếu, nó tồn tại vĩnh viễn, điều khiển
mọi hoạt động của thể xác. Thể xác chỉ là khối vật chất, khi có linh hồn ngự
trị thì thể xác sống và hoạt động; khi thể xác chết thì linh hồn xuất ra trở về
cõi thiêng liêng, còn thể xác thì tan rã trở thành đất.
"Nón xưa" |
Triết gia Duy tâm nổi tiếng là Hégel quan niệm rằng
Thượng Đế là tinh thần trong ý tưởng tuyệt đối, tức là một ý tưởng tự nó vốn có
chứ không phải do một bộ óc nào
II. Chủ nghĩa Duy vật:
Chủ nghĩa Duy vật gồm những hệ thống và quan điểm
triết học giải quyết các vấn đề cơ bản của Triết học theo hướng vật chất là chủ
yếu: Vật chất có trước và chi phối tinh thần.
Vật chất tồn tại ngoài ý thức con người và không phụ
thuộc vào ý thức. Vật chất là nguồn gốc của cảm giác, còn ý thức là sản phẩm
của bộ óc con người.
Chủ nghĩa Duy vật chủ trương:
· Chỉ có vật.
· Tâm do vật biến
hóa mà ra.
· Vật hoàn toàn chi
phối tâm.
"Phụ nữ Hà Nội " - ảnh Việt Nam xưa |
Bản chất của vũ trụ là vật chất. Có vật chất rồi mới
có ý thức. Vật chất là một thực tại khách quan ngoài ý thức và quyết định ý
thức. Trong thế giới không có gì khác hơn là vật chất đang chuyển động trong
không gian và thời gian. Ý thức chỉ là sản phẩm của bộ não của con người, tức
là sản phẩm của vật chất hay chỉ là phản ánh của thế giới vật chất bên ngoài.
"Bông hồng lai " - ca sĩ Nhật Bản Leah Dizon |
Chủ nghĩa Duy vật phản khắc tôn giáo một cách triệt
để. Họ cho rằng lòng tín ngưỡng tôn giáo làm cho chủ nghĩa Duy vật không thể
nảy sinh được.
món ăn ưa thích của người Úc |
Kết luận:
Triết học trên thế giới từ xưa tới nay đã phân ra làm
hai nhóm lớn: Duy Tâm và Duy Vật. Hai nhóm nầy có chủ trương hoàn toàn phản
khác nhau, chống đối nhau từng điểm một.
Chủ nghĩa Duy Tâm và Duy Vật đều là những sản phẩm của
tư tưởng con người, đều nhằm mục đích là giải thích nguồn gốc của vũ trụ và vạn
vật và của con người.
"E lệ" - Hotgirl Trung Quốc Gan Lulu |
Xét cho cùng thì hai chủ nghĩa Duy Tâm và Duy Vật đều
có những cái đúng và những cái sai: Cái đúng là đúng trong phạm vi hạn hẹp của
cái nhìn giới hạn, cái sai là sai trên một tổng thể nhất quán, từ cái vĩ đại là
Càn khôn vũ trụ cho đến cái nhỏ là tiểu vũ trụ của con người…
Đức Nguyên
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét