AQ chính truyện (phần I)

"Lỏng lẻo" - người mẫu Trung Quốc

Nhưng chẳng mấy chốc, y đã chuyển bại thành thắng. Y giơ thẳng cánh tay phải lên, ráng hết sức đánh luôn vào mặt y hai cái, đau đến ran lên. Đánh xong, hình như y đã hả dạ, tựa hồ người đánh là mình còn người bị đánh lại là "mình" nào khác... Một lát sau, y có cảm tưởng rằng y vừa mới đánh một người nào khác thật, mặc dù còn đau rát cả mặt mũi. Trong lòng hả hê đắc thắng, y nằm duỗi dài xuống giường. 
Thế là y ngủ thẳng. (ảnh không liên quan đến bài viết)

Lời tựa

Tôi muốn chép cho AQ một pho "chính truyện" đã mấy năm trời nay rồi, nhưng một đằng tính viết, một đằng lại ngần ngại. Điều đó đủ chứng tỏ rằng tôi chẳng có tư cách một nhà "lập ngôn" tí nào. Chả là xưa nay những ngòi bút bất hủ phải dành để viết về những nhân vật bất hủ. Do đó, nhân vật nhờ văn chương mà trường thọ, văn chương cũng nhờ nhân vật mà được lưu truyền. Rút cục, văn chương nhờ nhân vật hay nhân vật nhờ văn chương mà được lưu truyền, cũng khó nói cho minh bạch. Ấy thế mà chung qui tôi lại vẫn cứ nghĩ đến viết truyện cho AQ. Thì ra tâm trí tôi như có ma quỷ ám ảnh. 

Nhưng, vừa cầm bút định viết thiên văn chương "tốc hủ" này, tôi đã cảm thấy nhiều điều khó khăn. 

Một là cái nhan đề cuốn truyện. Đức Thánh nói rằng: "Danh bất chính tắc ngôn bất thuận" (Tên không đúng thì lời nói không xuôi). Ấy là một điều mình phải đặc biệt chú ý. Truyện có nhiều loại: liệt truyện, tự truyện, nội truyện, ngoại truyện, biệt truyện, gia truyện, tiểu truyện..., nhưng tiếc thay tất cả dùng vào đây đều không đắt chỗ. Gọi là "liệt truyện" ư? Thì đây nào có phải là một nhân vật có tên tuổi bằng vai bằng lứa với những nhân vật tai to mặt lớn trong "chính sử"! Gọi là "tự truyện" ư? Thì tôi nào có phải là AQ? Còn nói là "nội truyện", thì AQ quyết không phải là thần tiên. Hay là dùng chữ "biệt truyện" vậy? Khốn nỗi Đại Tổng thống, ngài chưa hề hạ dụ cho quốc sử quán chép "bản truyện" của AQ bao giờ.  Vẫn biết rằng mặc dù trong bộ chính sử nước Anh không hề chép "liệt truyện các con bạc", mà đại văn hào Dickens vẫn viết ra bộ "Liệt truyện những con bạc". Nhưng là văn hào có thể làm như thế, chứ tụi mình thì quyết không được. Sau nữa, còn hai chữ "gia truyện". Nhưng tôi không rõ tôi với AQ có phải là bà con không, mà con cháu y cũng chưa nhờ tôi viết hộ bao giờ! Hay gọi là "tiểu truyện"? Thì AQ cũng chưa hề có một bộ "đại truyện" nào cả. Nói tóm lại, truyện này cũng có thể cho là một "bản truyện", nhưng xét ra, văn chương của tôi nôm na tồi tệ lắm, toàn dùng những lời lẽ của bọn kéo xe, bán tương, lẽ nào lại dám lạm dụng như thế! 

Cực chẳng đã, đành phải mượn hai chữ "chính truyện" trong câu đưa đẩy mà mấy nhà viết tiểu thuyết "không chính quy" vẫn dùng: "Nhàn thoại hưu đề ngôn quy chính truyện" (Hãy gác những chuyện rườm rà để kể lại chuyện chính) mà đặt cho bộ sách cái tên "chính truyện", mặc dù hai chữ này có thể lẫn lộn với hai chữ "chính truyền" trong tên bộ sách có tiếng của cổ nhân là bộ "Thư pháp chính truyền" thì cũng mặc! 

Hai là, lệ thường, phàm viết truyện, người ta vẫn hay mào đầu bằng mấy chữ "tên Mỗ, tự là gì, người xứ nào..." thế nhưng tôi lại không biết AQ họ gì hết? Có một lần, tưởng như AQ là họ Triệu; nhưng đến ngày hôm sau thì lại không lấy gì làm chắc nữa. Ấy là hôm cậu con cụ Cố nhà họ Triệu vừa thi đỗ tú tài. Hôm ấy, tiếng thanh la phèng! phèng! báo tin cho làng nước biết. Đúng lúc AQ vừa tợp luôn hai bát rượu tăm rồi khoa chân múa tay nói rằng: tin ấy làm cho y rất vẻ vang, bởi vì y vốn là bà con với cụ Triệu; nếu tính theo đúng thế thứ trong gia phả thì y còn đứng ngang hàng với ông nội cậu tú kia đấy! Lúc đó, những người đứng xung quanh nghe cũng có vẻ kính nể y. Nào ngờ, hôm sau bác trương tuần đến gọi AQ lại nhà cụ Cố họ Triệu. Vừa thấy mặt AQ, cụ đỏ mặt tía tai, hét lớn: 

- AQ! Mày là một thằng khốn nạn mà mày lại dám nhận là họ hàng với tao kia à! 

AQ đứng câm miệng. 
Cụ càng nhìn, càng giận, sấn tới mấy bước nữa, nói: 

- Mày dám nói láo như thế à? Làm sao tao lại họ hàng với thứ mày được? Mày là người họ Triệu à? 

AQ vẫn đứng im thin thít, muốn liệu thế chuồn, nhưng cụ Cố đã nhảy tới, giáng cho một tát vào mặt:
- Làm sao mày lại họ Triệu được? mày đâu đáng mặt họ Triệu!

AQ không hề biện bác gì về chỗ y có chính là họ Triệu hay không, chỉ đưa tay sờ vào má bên trái rồi cùng trương tuần rút lui. 

Ra khỏi cửa, bác trương còn mắng cho một mẻ nữa, còn phải "kỉnh" cho bác hai quan tiền rượu. Những người biết chuyện đều cho AQ đến là vớ vẩn, khi không, chuốc lấy trận đòn oan, chứ nào đã chắc gì mình là người họ Triệu; mà dẫu quả có là người họ Triệu đi nữa thì trước mặt cụ Cố, cũng không nên nói dại như vậy. Thế là từ đấy về sau, không ai nhắc đến chuyện AQ họ gì nữa. Vì vậy, rốt cuộc, tôi không biết AQ họ gì. 

Ba là, tôi cũng không biết chữ tên AQ viết như thế nào. Lúc y còn sống, người ta gọi y là A Quei, đến khi chết rồi thì chả hề ai nhắc đến tên ấy nữa, còn nói gì đến việc chép vào sử sách! Mà nếu như có việc chép vào sử sách, thì đây là lần đầu tiên, cho nên có sự khó khăn này tôi vấp trước ai hết. 
Tôi từng có lúc nghĩ rằng: A Quei chính là A Quế hoặc là A Quí! Nếu như AQ có cái biệt hiệu là Nguyệt Đình, hoặc giả y đã ăn sinh nhật vào khoảng tháng tám, thì nhất định là A Quế đứt đi rồi. Nhưng y lại chưa hề có biệt hiệu - mà có nữa cũng không ai biết - lại cũng chưa hề gửi thiếp cho ai vào ngày sinh nhật để người ta gửi đến cho những bài thơ chúc tụng, thành ra viết A Quế là võ đoán. Lại nếu như y có một ông anh hoặc ông em tên là A Phú chẳng hạn, thì nhất định y là A Quí; nhưng y chỉ trơ trọi có một mình. Vậy viết A Quí cũng chẳng có bằng chứng gì. Còn những chữ lạ khác cùng âm quei thì tìm không ra. Trước đây, tôi cũng có hỏi qua cậu Tú con cụ Triệu; nào ngờ một người uyên bác như cậu ấy mà cũng mù tịt. Cậu ta lại kết luận rằng đó là tại ông Trần Độc Tú đấy! Ông ta ra tờ Tân thanh niên rồi đề xướng việc đem chữ Trung Quốc mà viết theo lối chữ Tây, thành ra quốc túy trầm luân, không biết tra khảo vào đâu nữa. Cuối cùng, tôi đành phải nhờ một người làng lục hộ hồ sơ vụ án AQ xem sao. Ròng rã tám tháng trời, người ta mới trả lời cho tôi rằng: Trong bản án không hề thấy tên nào đọc na ná là A Quây cả. Không biết có chắc hay không, hoặc giả người ta không tra khảo gì cả cũng nên, nhưng tôi không còn có cách nào khác nữa. Sợ lối "chú âm phù hiệu" chưa được thông dụng, tôi đành dùng lối chữ Tây, theo cách phiên âm của người Anh mà viết thành A Quei viết tắt là AQ vậy. Như thế, tôi đã nhắm mắt làm theo bọn Tân thanh niên, trong lòng cũng hết sức áy náy, nhưng cậu Tú còn bí nữa là tôi đây, biết làm thế nào? 

Bốn là quê quán AQ. Nếu như y là người họ Triệu thì theo thói quen hay xưng quận vọng, có thể chiếu theo chỗ chú giải trong cuốn "Quận danh bách gia tính" mà nói rằng: y là người "Thiên thủy, thuộc Lũng tây". Nhưng đáng tiếc, AQ họ gì chưa rõ lắm, thì quê quán y ở đâu cũng chưa có thể định được. Tiếng rằng AQ sinh bình vẫn trú ngụ ở làng Mùi, nhưng y lại cứ luôn luôn đi ngủ trọ đâu đâu ấy. Thành thử không thể nói y là người làng Mùi được. Nếu nói là người làng Mùi thì trái với phép viết sử. 

Một điều an ủi cho tôi là có cái chữ "A" phi thường chính xác đấy, quyết không mắc vào khuyết điểm vơ quàng vơ xiên, có thể đưa ra tuyên bố cùng các nhà thông thái được. Còn như những việc khác, chỉ mong các đồ đệ của ông Hồ Thích Chi là những người "sính lịch sử, sính khảo cứu" sau này có tìm ra manh mối gì khác chăng? Nhưng lúc đó, e cuốn "AQ chính truyện" của tôi đã mục nát rồi... 

Từ đây trở lên có thể coi như lời tựa. 

"Sức trẻ" - người mẫu Việt Nam

Phần 1: Lược thuật những chuyện đắc thắng của AQ 

AQ không những tên, họ, quê quán đều mập mờ, cho đến "hành trạng" trước kia ra sao cũng không rõ ràng nốt. Số là người làng Mùi đối với AQ xưa nay vẫn cần y làm công cho, hoặc chỉ đem y ra làm trò cười mà thôi, chứ không bao giờ có ai chú ý đến "hành trạng" của y cả. Mà chính y tự mình cũng chưa hề bao giờ nói tới chuyện đó hết. Chỉ có những lúc cãi lộn với ai thì họa hoằn y mới trừng ngược mắt lên mà tuyên bố: 

- Ông cha nhà tao bề thế hơn nhà mày nhiều, mày thì ra cái đồ gì!

AQ không hề có nhà cửa. Y trọ ngay trong miếu Thổ Cốc làng Mùi. Y cũng không có nghề nghiệp nhất định, chỉ đi làm thuê làm mướn cho người ta, ai thuê gặt lúa thì gặt lúa, thuê giã gạo thì giã gạo, thuê chống thuyền thì chống thuyền. Ngộ những lúc công việc kéo dài thì y ở lại trong nhà chủ tạm thời hôm đó, xong công việc lại đi. Cho nên, người ta có công việc bận bịu lắm thì còn nhớ đến AQ, nhưng nhớ là nhớ công ăn việc làm, chứ nào phải nhớ gì đến "hành trạng"! Rồi đến lúc công việc nhàn rỗi thì luôn cả AQ người ta cũng chả nhớ nữa, còn nói gì đến "hành trạng"! 

Ấy thế mà có một lần, một ông lão nào đó đã tâng bốc y một câu như sau: "AQ thật là hay lam hay làm!". Lúc đó, AQ đang đánh trần đứng trước mặt lão, người gầy gò và uể oải; người ngoài chả ai hiểu lão kia nói thật hay chế giễu, nhưng AQ rất lấy làm đắc ý. 

AQ lại có tính tự cao. Cả bấy nhiêu mặt dân trong làng Mùi, y tuyệt nhiên không đếm xỉa đến ai cả. Cho đến hai cậu đồ trong làng cũng vậy, y vẫn xem thường hết sức. Phù! các vị văn đồng, e có thể là các cậu tú tương lạ vậy. Cụ Cố nhà họ Triệu và cụ Cố nhà họ Tiền là hai người mà trong làng ai ai cũng kính trọng, bởi vì hai cụ gia tư đã giàu có, mà hai Cụ còn là cha hai văn đồng; thế mà chỉ một mình AQ là không ra vẻ sùng bái lắm. Y nghĩ bụng: "Con tớ ngày sau lại không làm nên, to bằng năm bằng mười lũ ấy à!". Hơn nữa, AQ lại có thể lên mặt với cả làng Mùi ở chỗ y đã lên huyện mấy bận, mặc dù y có trọng gì lũ phố phường. Chẳng hạn như cái ghế dài ba thước, rộng ba tấc, ở làng Mùi gọi là cái "ghế dài", AQ cũng gọi là "ghế dài", thế mà trên huyện họ lại gọi là "tràng kỷ"! Y nghĩ bụng: "Gọi như thế là sai! Là đáng cười!" ở làng Mùi, rán cá, người ta bao giờ cũng cho thêm một vài lá hành dài bằng ba đốt ngón tay, thế mà trên huyện, họ lại cho nhánh hành thái nhỏ vào! AQ nghĩ bụng: "Thế là sai, là đáng cười!". Nhưng người dân làng Mùi là những người nhà quê, chưa hề đi đâu cả, lại chẳng đáng cười hơn ai hết hay sao? Một đời chúng nó chưa hề biết trên huyện người ta rán cá như thế nào kia mà! 

AQ - "ông cha bề thế", "kiến thức cao rộng", lại "hay lam hay làm", kể ra cũng đã có thể gọi là người "hoàn toàn" lắm rồi. Chỉ đáng tiếc là trong người y còn có một tí khuyết điểm. Bực bội nhất là ngay trên đầu có một đám sẹo to tướng chẳng biết từ bao giờ. Mặc dù đám sẹo đó cũng là vật sở hữu của y, nhưng xem trong ý tứ y thì hình như y cũng chẳng cho là quý báu gì, bởi vì y kiêng tuyệt không dùng đến tiếng "sẹo" và tất cả những tiếng âm gần giống âm "sẹo". Về sau cứ mở rộng phạm vi dần, tiếng "sáng", tiếng "rạng" cũng kiêng, rồi tiếng "đèn", tiếng "đuốc" cũng kiêng tuốt. Chẳng cứ người nào, bất kỳ vô tình hay hữu ý mà phạm phải huý là AQ nổi giận, cái đám sẹo đỏ ửng lên, y nhìn để đánh giá đối thủ rồi kẻ ít mồm ít miệng là y chửi, kẻ sức yếu là y đánh. Nhưng chẳng biết thế quái nào, AQ thường vẫn thua nhiều hơn là được. Do đó y thay đổi dần dần chính sách, về sau chỉ lườm kẻ thù bằng một cặp mắt giận dữ nữa mà thôi. 
Nào ngờ, sau lúc AQ thi hành cái chính sách "lườm nguýt" đó thì bọn vô công rồi nghề ở làng Mùi lại càng thích chọc ghẹo y hơn. Hễ thấy mặt AQ đâu là y như chúng nó giả vờ làm bộ ngạc nhiên nói: 

- Ơ kìa! Sáng quang lên rồi kia kìa! 

AQ lại nổi giận, lại lườm bằng một cặp mắt rất dữ tợn. Nhưng chúng nó vẫn không sợ, cứ nói:

- À té ra có ngọn đèn bảo hiểm kia kìa! 

Không có cách gì đối phó, AQ đành nghĩ ra một câu để trả thù: 

- Thứ chúng mày không xứng ... 

Lúc đó, y lại có cảm tưởng rằng cái sẹo trên đầu y không phải là một cái sẹo tầm thường mà là một cái sẹo vinh diệu, danh giá nữa kia. 

Nhưng như trên kia đã nói, AQ là người kiến thức rộng, y biết ngay rằng nếu y nói nữa nhất định sẽ phạm húy, nên y không nói hết câu. 
Thế mà lắm đứa vẫn chưa chịu thôi, cứ ghẹo y, rốt cuộc đi đến chỗ ẩu đả. Thực tế thì AQ thua, người ta nắm lấy cái đuôi sam vàng hoe của y dúi đầu vào tường, dập côm cốp bốn năm cái rồi mới hả dạ bỏ đi một cách hả hê đắc thắng. Còn AQ thì đứng ngẩn người ra một lúc, nghĩ bụng: "Ta cứ coi bố bị con đánh, cái thiên hạ đời nay thật chẳng còn ra thế nào...!". Rồi y cũng hớn hở ra về, vẻ đắc thắng. 

Những điều AQ nghĩ trong bụng, về sau y nói toạc ra miệng. Vì vậy, những kẻ vẫn hay chọc ghẹo y đều biết rõ cái thủ đoạn đắc thắng tưởng tượng đó của y. Cho nên, từ đó hễ đứa nào tóm lấy cái đuôi sam vàng hoe của y, nó cũng bảo: 

- AQ này! Đây không phải là con đánh bố đâu nhé! Đây là người đánh con vật, nghe chưa? Hãy nói đi nào: người đánh con vật! 

AQ hai tay cố giữ lấy cái đuôi sam, nghếch đầu lên nói: 

- Đánh con sâu! Được chưa! Tớ là sâu! Chưa thả ra à! 

Tuy AQ đã nhận là sâu rồi mà bọn rồi nghề vẫn chưa chịu thả. Vẫn như cũ, nó tóm lấy đầu y dúi luôn năm sáu cái thình thình vào chỗ nào gần đấy rồi mới hớn hở bỏ đi, yên trí rằng sau trận này y có thể xấu hổ mà chết đi được! Nhưng chưa đầy mươi giây đồng hồ sau, AQ đã lại hớn hở ra về có vẻ đắc thắng. Y nhận thấy y là người giỏi nhịn nhục bậc nhất, và ngoài việc "nhịn nhục" ra, thì về mọi phương diện, y vẫn là người "bậc nhất". Trạng nguyên cũng chỉ là người "bậc nhất" mà thôi! "Thứ mày kể vào đâu!".

Sau lúc đã dùng bấy nhiêu phương pháp thần diệu đối phó với kẻ thù, AQ liền khoan khoái đi tới quán rượu, nốc luôn mấy chén, đùa cợt với anh này, cãi lộn với anh kia, lại "đắc thắng" rồi mới hớn hở bỏ về miếu Thổ Cốc, ngả lưng ra làm một giấc đến sáng. Giá phỏng trong túi có sẵn tiền thì y đi đánh bạc. Giữa một đám người xúm nhau ngồi xổm, AQ mặt đầm đìa những mồ hôi là mồ hôi chen ngay vào, tiếng nói giòn hơn ai hết: 

- Này, cửa Thanh long, bốn quan đấy! 

- Mở lớ! 

Bác nhà cái vừa mở vừa xướng, mặt cũng đầm đìa  mồ hôi như AQ: 

- Thiên môn lớ... Bao nhiêu cửa Giác cho về lớ! Cửa Nhân và Xuyên đường để lại lớ! Vơ đống xu của AQ đi...i...!

- Cửa Xuyên đường một quan này! Quan năm này! 

Giữa bấy nhiêu tiếng xướng ngân nga đó, tiền của AQ cứ thế dần dần tuôn vào túi một bọn người khác, mặt cũng như mặt y, cũng đầm đìa những mồ hôi là mồ hôi. Sau cùng, AQ đành tháo ra ngoài vòng, đứng sau lưng bọn con bạc mà nhìn vào và hồi hộp thay cho kẻ khác, cho đến lúc tan sòng mới ngậm ngùi trở vào miếu Thổ Cốc, để hôm sau sẽ lại vác cặp mắt sưng húp đi làm thuê. 

Đúng như câu "Tái ông thất mã, an tri phi phúc". Đã có lần, AQ bất thần được luôn một canh bạc, nhưng lần ấy cơ hồ lại như là thất bại.

Đêm hôm ấy, làng Mùi rước thần. Theo lệ thường, làng có tổ chức một đám hát. Bên rạp hát, cũng theo lệ thường, có mấy sòng bạc. Đối với AQ, tiếng trống, tiếng phèng la bên rạp như phảng phất ở đâu ngoài mười dặm đường xa dội lại. Chỉ có tiếng xướng của nhà cái là y nghe rành mạch. Y được luôn mấy hội. Tiền đồng thành bạc hào, bạc hào thành bạc đồng, bạc đồng chất dần dần thành một đống; AQ đắc ý, mặt mày nở hẳn lên: 

- Này! Thiên môn hai đồng này! 

AQ không biết tại sao, có đứa nào đánh nhau với đứa nào và vì cớ gì, chỉ thấy tiếng mắng chửi, tiếng đấm đá cứ ào ào loạn xạ cả lên, choáng cả đầu váng cả óc một hồi khá lâu. Lúc y ngồi dậy được thì lũ con bạc đã biến đâu mất, cả bọn người xung quanh hồi nãy cũng không thấy một ai nữa! AQ cảm thấy có mấy chỗ đau ran lên như vừa bị mấy quả đấm, mấy cú đá vào người. Trước mặt y, một bọn đứng nhìn ra vẻ ngạc nhiên. AQ bàng hoàng chạy về miếu Thổ Cốc, rồi đến lúc định được thần hồn thì mới sực nhớ ra rằng đống tiền của mình cũng bay đâu mất rồi. Trong ngày hội, bọn phường bạc đều là người tứ chiếng, biết dò đâu cho ra manh mối? 
Đồng bạc tiền tây, trắng quá, sáng quá! Mà lại là tiền của mình - hiện giờ mất rồi! Mình bảo mình rằng coi như con lấy của bố mà lòng vẫn bâng khuâng buồn bực; mình bảo mình là loài sâu loài bọ, vậy mà bất thần lòng cũng vẫn không vui; Lần này, y mới ít nhiều cảm thấy nỗi đau khổ của một người bại trận. 

Nhưng chẳng mấy chốc, y đã chuyển bại thành thắng. Y giơ thẳng cánh tay phải lên, ráng hết sức đánh luôn vào mặt y hai cái, đau đến ran lên. Đánh xong, hình như y đã hả dạ, tựa hồ người đánh là mình còn người bị đánh lại là "mình" nào khác... Một lát sau, y có cảm tưởng rằng y vừa mới đánh một người nào khác thật, mặc dù còn đau rát cả mặt mũi. Trong lòng hả hê đắc thắng, y nằm duỗi dài xuống giường. 
Thế là y ngủ thẳng. 

"Nóng bỏng" - người mẫu châu Âu

Phần 2: Lược thuật thêm những chuyện đắc thắng của AQ 

Tiếng rằng AQ bao giờ cũng "đắc thắng", nhưng thật ra mãi đến ngày được cụ Cố nhà họ Triệu tát cho mấy tát tai vào mặt thì y mới nổi tiếng hẳn. 

Đưa hai quan tiền rượu cho trương tuần rồi, AQ uất ức về nhà, ngả lưng xuống giường, nghĩ bụng: "Cái thiên hạ đời nay thật hết chỗ nói! Con đánh bố!" Nhưng y lại sực nghĩ ra rằng: Cụ Cố nhà họ Triệu oai vệ biết bao nhiêu mà mình cũng xem như là bà con mình, cho nên y lại dần dần tỏ vẻ đắc ý. Rồi y đứng dậy, hát bài "Gái góa thăm mồ" và đi tới quán rượu. Trong lúc đó, y có cảm tưởng là cụ Cố nhà họ Triệu vẫn là nhân vật oai vệ hơn ai hết. 
Nói nghe ra có vẻ lạnh lùng, nhưng từ hôm AQ bị đánh, quả nhiên người làng đối với y xem chừng kiêng nể hơn trước nhiều. Thấy vậy, AQ nghĩ bụng: "Hẳn có lẽ bởi vì mình là bực bố cụ Cố nhà họ Triệu!" 

Thật ra, nào có phải thế. Theo lệ thường, ở làng Mùi nếu Ả Thất đánh Ả Bát, hay Lý Tứ đánh Trương Tam thì xưa nay chẳng ai để ý đến cả. Nhưng nếu có dính dáng đến một nhân vật "xù" như là cụ Cố nhà họ Triệu chẳng hạn thì mới có tiếng đồn. Lúc đã có tiếng đồn thì không những người đánh đã có danh có giá mà luôn cả người bị đánh cũng nhờ đó mà lẫy lừng. Còn như nói đến sự phải trái thì nhất định là lỗi về AQ rồi, không cần phải bàn nữa. Tại sao vậy? Thì chả lẽ cụ Cố nhà họ Triệu lại có thể có lỗi được hay sao? Nhưng, nếu AQ có lỗi, thì sao người ta lại có vẻ kiêng nể y hơn trước? Thật khó cắt nghĩa! Kẻ xuyên tạc thì cho rằng hoặc giả là vì AQ nói y là bà con với cụ Cố họ Triệu, tuy bị đánh đấy, song người ta vẫn e rằng AQ nói cũng có phần nào đúng, thà kiêng nể y chút đỉnh có lẽ cũng êm hơn. Nếu không phải như thế thì có thể nói là AQ cũng như con bò thái lao tế thánh, tuy cũng chỉ là một con vật, chẳng khác con dê, con lợn thường, nhưng đã được Đức Thánh ngài nhúng đũa vào rồi thì bao nhiêu tiên nho đố bác nào dám động vào nữa! 

Từ đó AQ đắc ý được mấy năm ròng. 
Mùa xuân năm nọ, AQ ngà ngà say bước trên con đường làng, bỗng thấy lão Vương Râu xồm đang mình trần trùi trụi, ngồi bắt rận bên một góc tường dưới bóng mặt trời. Bất giác, AQ cũng nghe ngứa ran cả mình lên. Cái lão Vương Râu xồm này, râu vừa xồm lại vừa lắm sẹo, trong làng vẫn quen gọi là lão Vương sẹo xồm, nhưng AQ bỏ bớt chữ "sẹo" đi và khinh lão ra mặt. Cứ trong ý tứ thì AQ cho rằng sẹo chẳng lấy gì làm lạ cả, chỉ bộ râu quai nón kia mới là kỳ quặc, mới là chướng mắt. Thế rồi y sẽ ngồi xuống cạnh Vương Râu xồm. Kể ra, nếu là kẻ khác thì chưa hẳn AQ đã ngồi một cách vô ý vô tứ như vậy. Nhưng lão râu xồm này thì sợ cóc gì mà chẳng ngồi! Nói trắng ra, y chịu ngồi như thế này là vẻ vang cho lão ta lắm rồi. 

AQ cũng cởi cái áo kép rách ra và cũng mằn mò, tìm tòi một lúc. Chẳng biết vì áo mới giặt hay vì y lơ đễnh mà một hồi khá lâu, y chỉ bắt được có ba bốn con thôi! Liếc qua bên cạnh thấy lão Vương Râu xồm đã làm luôn một lúc ba, bốn con và cứ con này đến con khác, nhét vào giữa hai hàm răng, cắn nghe kêu côm cốp từng tiếng một! 

AQ lúc đầu còn thất vọng, sau phát cáu lên. Làm sao cái lão Vương Râu xồm đáng ghét thế kia mà lại bắt được nhiều rận như vậy, còn mình thì ít ỏi thế này, còn gì là thể thống nữa? Y muốn tìm cho ra một hai chú rõ to, thế mà vẫn không được! Tìm đi tìm lại, mãi mới được một chú choai choai. Y nét mặt buồn bực, nhét vào giữa cặp môi dày, rán hết sức cắn một cái, thế mà tiếng kêu lại chỉ cạch một tiếng, vẫn không giòn bằng Vương Râu xồm. Vết sẹo trên đầu AQ đỏ bừng lên. Y vất áo xuống đất, nhổ một bãi nước bọt, nói: 

- Đồ sâu róm! 

- Đồ chó ghẻ, mày chửi ai đấy! 

Vương Râu xồm vừa trả lời vừa ngước mắt lên, ra vẻ khinh bỉ. 

Gần đây, AQ tiếng được người ta kiêng nể và cũng hay lên mặt, nhưng gặp tụi lưu manh trong làng thường cà khịa với y thì y vẫn e sợ. Chỉ độc có lần này là y hăng lên ghê lắm! Cái đồ râu quai nón xồm xoàm cả mặt kia mà cũng dám ăn nói xàm xưa à? 

- Thằng nào nhận là chửi thằng ấy! 

AQ đứng phắt dậy, hai tay chống nạnh.

- Thằng này lại ngứa xương rồi hẳn? 

Vương Râu xồm đứng dậy, vừa nói vừa khoác áo lên mình. 

AQ tưởng nó định chuồn, liền thốc ngay vào, thoi một quả. Nào ngờ quả đấm chưa đến tầm thì Vương Râu xồm đã tóm lấy tay AQ giật một cái rõ mạnh, AQ loạng choạng ngã chúi sấp, tức thì Vương Râu xồm xoắn chặt lấy cái đuôi sam của y, định tới bên tường, dập cho mấy cái theo đúng cựu lệ. 

- Quân tử động khẩu bất động thủ!
AQ nghẹo đầu nói.  

Nhưng hình như Vương Râu xồm không phải người quân tử, nên lão không đếm xỉa tới câu nói AQ, cứ dúi đầu y vào tường luôn dăm cái liền, đoạn ráng sức xô một cái thật mạnh làm cho AQ ngã té ra đằng xa đến sáu thước, rồi mới hả hê, đắc ý bỏ đi. 

Trong ký ức của AQ, đại khái đây phải kể là sự khuất nhục số một trong đời y. Số là đối với Vương Râu xồm kia, y cười nó thì có, chứ bao giờ nó lại dám cười y? Nói gì đến chuyện đấm đá! Thế mà lần này... nó dám thượng cẳng chân hạ cẳng tay, ai ngờ như thế được! Chẳng lẽ lại đúng như người ta nói ngoài chợ: vì đức Hoàng đế sắp bỏ khoa thi, không cần lấy tú tài cử nhân nữa, do đó mà thanh thế họ Triệu nhà mình từ nay kém oai đi. Có thế lũ chúng nó mới dám xem thường, khinh mình ra mặt. 

AQ đứng ngơ ngác chả hiểu thế nào cả. 
Đằng xa có người đi tới. Thì chính là kẻ thù của y. Hắn là đứa mà AQ xưa nay vẫn ghét đứt mắt đi được. Ấy là thằng con cả cụ Cố nhà họ Tiền. Trước đây, hắn có lên học trường tây trên tỉnh, rồi không biết thế nào lại rông tuốt sang Nhật. Năm sau, hắn về nhà, cặp dò cứ ngay đơ ra, cái đuôi sam cũng biến đâu mất. Làm cho mẹ hắn khóc lớn mười mấy bận, vợ nhảy xuống giếng ba lần. Về sau mẹ hắn đi đâu cũng nói: "Cái đuôi sam kia là bị lũ đồ tồi phục cho say rượu rồi cắt mất đấy! Lẽ ra cháu nó có thể làm quan to rồi kia, nhưng bây giờ thì đành phải chờ cho nó dài, rồi sau sẽ hay!". 

Nhưng AQ không chịu tin như vậy, y cứ gọi cậu cả nhà họ Tiền là "thằng Tây giả cầy", là "Hán gian", hễ thấy mặt là chửi thầm trong bụng. 

Điều mà AQ ghét cay ghét đắng là cái đuôi sam giả của hắn. Đến cái đuôi sam mà cũng giả thì còn gì là nhân cách? Thế mà con vợ hắn không biết đường nhảy xuống giếng một lần thứ tư nữa cho chết quách đi, thì thứ đàn bà ấy quyết không phải là hạng người chính đính!... 

"Tây giả cầy" tới gần. 

- Thằng trọc! Đồ con lừa! 

Xưa nay AQ thấy hắn, vẫn chỉ chửi thầm trong bụng, nhưng lần này đang tức giận và vì muốn báo thù, nên trong lúc vô tình y buột miệng. 

Ai ngờ "thằng trọc" đã hầm hầm bước tới, tay cầm chặt cái ba-toong sơn vàng mà AQ vẫn gọi là cái gậy đại tang. Trong giây lát, AQ biết ngay là nó sẽ đánh, cho nên y triển hết gân, gò cả hai vai lên mà chờ... Thì quả nhiên, đốp, đốp, đốp! cái gậy tang đã giáng vào đầu y rồi! 

- Tớ nói nó cơ mà! 

AQ chỉ đứa bé đứng bên cạnh, phân bua. 

Đốp! đốp! đốp! 

Đại khái đây phải kể là việc khuất nhục thứ hai trong ký ức AQ. Cũng may là ngay sau mấy tiếng đốp! đốp! đó thì AQ đã lại tựa hồ cho thế là xong hẳn đi một chuyện và y đã cảm thấy trong người nhẹ nhõm một chút. Vả lại, "quên" là cái bửu bối gia truyền, rất thần hiệu của AQ trong những trường hợp này. AQ chậm rãi đi tới quán rượu, có vẻ đắc ý. Nhưng trước mắt y, cô tiểu chùa Tĩnh Tu đang đi lại. Ngày thường, cứ mỗi lần gặp cô tiểu này là thế nào AQ cũng chửi một câu, huống hồ hôm nay, sau khi y vừa bị khuất nhục. AQ sực nhớ điều gì, thế là lại nổi giận. Y nghĩ bụng: "Không biết tại làm sao hôm nay ông xui xẻo đến thế, thì ra là tại gặp mày". 
Y bước tới, nhổ một bãi nước bọt đánh xoẹt một cái: 

- Khạc! Phì! 

Cô tiểu cứ cúi đầu đi, không ngoảnh lại. AQ sấn tới gần cô ta, giơ tay xoa ngay vào cái đầu vừa mới cạo, cười nhăn nhở và nói: 

- Con trọc! Về nhanh lên, hòa thượng chờ kia kìa! 

- Làm sao lại đụng vào người ta, ngứa chân ngứa tay à? 

Cô tiểu mặt đỏ bừng, vừa nói vừa rảo bước. 
Bao nhiêu người trong quán rượu đều cười ồ lên. Thấy sự nghiệp to tát của mình có người tán thưởng, AQ càng cao hứng tợn: 

- Hòa thượng đụng được, tớ lại không đụng được à? 

Rồi y véo một cái vào má cô tiểu. 
Bao nhiêu người trong quán rượu lại cười ồ lên một thôi nữa. AQ đắc ý, và, vì muốn thỏa mãn các nhà thưởng thức, y rán sức véo luôn một cái nữa thật mạnh vào má cô tiểu rồi mới buông tay. 

Sau khi lập được "chiến công" này, AQ đã quên cả lão Vương Râu xồm, quên cả thằng "Tây giả cầy", hình như bao nhiêu nỗi bất bình, bao nhiêu điều "xúi quẩy" ngày hôm ấy đều đã được rửa sạch. Mà lạ lùng thay, lúc bấy giờ y nghe hình như người y nhẹ hẳn đi, nhẹ hơn lúc bị mấy ba-toong đánh đốp! đốp! vào đầu nữa. AQ hớn hở tựa hồ như bay bổng lên mãi chín từng mây. 

Xa xa đằng kia còn văng vẳng nghe tiếng cô tiểu chửi lẫn trong tiếng nấc: "Tiên sư cha thằng AQ! Đồ tuyệt tự!" 

- Ha! Ha! Ha! AQ cười, mười phần đắc ý . 

- Ha! Ha! Ha! Ha! Bao nhiêu người trong quán rượu cũng cười, đắc ý chín phần.

Nhà văn Lỗ Tấn

"Duyên thầm" - người mẫu Nhật Bản